تغذیه میش ها
با هدف افزایش میزان کارایی تولید مثل آنها
مقدمه
ناتوانی تولید مثل در دامها یکی از جمله مشکلات بزرگی است که بسیاری از پرورش دهندگان با آن مواجه شده اند. تغذیه نامطلوب یکی از جمله دلایل اصلی و مهم بروز ناتوانی تولید مثلی در دامها به شمار می آید. در برخی از مناطق بروز خشکسالی و کاهش کیفیت علوفه منجر به بروز مشکلاتی در امر تولید مثل دامها می شود.
آن دسته از پرورش دهندگان که تا اوایل فصل بهار به منظور جفتگیری گوسفندان و کسب مزایای ناشی از فروش بره ها در بازارهای پاییز صبر می کنند بایستی به این مطلب توجه نمایند که کیفیت علوفه در فصل زمستان به قدری کاهش می یابد که نمی تواند روند تولید مثل در دام را در حد ثابت و پایداری حفظ نماید. در این حالت پرورش دهندگان برای رفع این مشکل چه اقداماتی را بایستی به مرحله اجرا در آورند؟
باروری در مقابل تکثیر و تولید مثل
1 – تکثیر و تولید مثل دو عامل اصلی و مهم هستند که پرورش دهندگان بایستی به آنها توجه نمایند در اینجا لازم است که تعاریفی در مورد این دو واژه بیان گردد. باروری را می توان تحت عنوان توانایی میش برای آبستنی تعریف نمود و این در حالی است که تکثیر و تولید مثل را می توان به صورت تعداد بره هایی که یک میش در هر بار زایمان تولید می نماید تعریف نمود.
2 – پرورش دهندگان تمایل دارند که میش های موجود در گله به آسانی آبستن شوند و در هر بار زایمان دو بره سالم را تولید نمایند ولی بایستی به این مطلب توجه نمود که دستیابی به این اهداف تنها در سایه اعمال یک روش مطلوب برای تغذبه دام امکان پذیر می باشد.
3 – گوسفندان در زمان باروری به طرز چشمگیری انعطاف پذیر هستند و آنها با وجود یک تغذیه نامطلوب نیز بارور باقی می مانند. با این حال تغذیه نامطلوب منجر به بروز تاخیر در روند بلوغ در بره ها می گردد و این امر تا فصل بعدی جفتگیری ادامه می یابد. در عین حال تغذیه نامطلوب به طور معنی داری روند تکثیر را در گوسفندان کاهش می دهد.
مقاطع زمانی مهم و حساس در تغذیه گوسفندان
1 – تغذیه در هنگام رشد و توسعه جنین در رحم نقش بسیار مهمی را برعهده دارد. در بره های ماده تولید شده از میش هایی که در 100 روز آخر آبستنی و 100 روز اول دوره شیردهی به طور نامطلوبی تغذیه شده اند از میزان دو قلو زایی کاسته می شود و آنها تنها می توانند در هر بار زایمان یک بره تولید نمایند. میزان دو قلو زایی در بره های ماده ایی که مادران آن به طور مطلوبی تغذیه شده اند افزایش می یابد .
میزان تولید تخمک در بره هایی که نرخ رشد آنها در زمان قبل از شیرگیری کم می باشد کاهش می یابد و در همان زمان از نرخ زایمان های متعدد در آنها کاسته می شود. همچنین تغذیه نامطلوب در زمان قبل از شیرگیری منجر به بروز تاخیر در روند بلوغ در آنها میگردد.
2 – تغذیه میش ها در ماه آخر آبستنی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است که دلایل مربوط به اهمیت این دوره به شرح زیر می باشد:
الف ) نیازهای تغدبه ای میش ها به دلیل افزایش سرعت رشد جنین به میزان زیاد افزایش می یابد.
ب) در این دوره میش ها به دلیل نیازهای جنین نمی توانند نیازهای خود و جنین را تامین نمایند و در این دوره میزان ابتلا به توکسمی بارداری در میش ها افزایش می یابد. ابتلا به این عارضه در میش های چاق بیشتر است. در این عارضه ذخائر چربی موجود در بدن میش به حرکت در می آیند و در اثر متابولیسم آنها ضایعات متابولیکی تحت عنوان کتون ها ایجاد می شود.
تنفس با بوی شیرین یکی از جمله نشانه های این عارضه در میش ها می باشد در این حالت بوی نفس آنها با استون پاک کننده لاک ناخن مشابهت دارد. میش های مبتلا به این عارضه از مقادیر کمی از خوراک استفاده می نمایند و حتی نمی توانند از جای خود بلند شوند و در نهایت آنها در اثر این عارضه می میرند.
حتی بره هایی که مادران آنها به این عارضه مبتلا بوده اند نیز از بین می روند. در این حالت خارج نمودن جنین ویا سقط آن یکی از اقدامات مهم می باشد. در صورتی که میش ها در اوایل دوره آبستنی به این عارضه مبتلا شوند می توان آنها را با استفاده از پروپیلن گلیکول درمان نمود.
3 – تغذیه مطلوب میش ها در 6 ماه قبل از فصل جفتگیری نیز از اهمیت زیادی برخوردار است . در این دوره تخمدان فعالیت خود را در زمینه استقرار تخمک برای آبستنی بعدی آغاز می نماید.
در این دوره میش برای تولید شیر بیشتر برای بره های خود تلاش می نماید و این بدان معناست که با اینکه میش ها از نقطه نظر تغذیه ایی در وضعیت مطلوبی هستند ولی مواد مغذی موجود ممکن است برای استخدام و بکار گیری تخمک برای دوره بعدی جفتگیری موثر واقع شوند . در میش هایی که در طی این دوره وزن خود را از دست می دهند تخمک گذاری کاهش می یابد.
4 – دو ماه قبل از جفتگیری نیز یکی از مقاطع مهم است که تغذیه در آن نقش مهمی را بر عهده دارد. در میش هایی که وزن آنها در طی این دوره کاهش می یابد نرخ تخمک گذاری کاهش می یابد . تغذیه نامطلوب در این دوره منجر به بروز مرگ و میر در تخمک های در حال رشد می شود.
نیازهای تغذیه ایی میش ها
1 – میش ها نیاز های تغذیه ایی مختلفی دارند و نیازهای آنها با عواملی از قبیل موقعیت آنها در چرخه تولید بستگی دارد.
2 – نیازهای تغذیه ای این دسته از دامها را می توان به دسته هایی همانند نیاز نگهداری , نیاز میش ها در اواخر دوره آبستنی و نیاز آنها در طی دوره شیردهی تقسیم بندی نمود.
3 – میش های بالغی که بره های آنها از شیر گرفته شده اند دارای کمترین نیاز تغذیه ایی هستند. و آنها فقط به جیره نگهداری نیاز دارند. این جیره حاوی مقادیر مطلوبی از انرژی و پروتویین می باشد و فقط به منظور جلوگیری از کاهش وزن بدن وانجام فعالیت های اصلی و پایه در بدن مورد استفاده قرار می گیرد.
4 – تامین نیاز های تغذبه ایی میش ها در اواخر دوره آبستنی از اهمیت زیادی برخوردار است . زیرا در این دوره میش ها بایستی بتوانند نیاز های جنین در حال رشد را تامین نمایند . در این دوره میزان نیاز آنها به انرژی و پروتوئین به میزان دو برابر بیشتر می شود.
5 – میزان نیازهای تغذیه ایی در میش های در حال شیردادن به بره به حداکثر مقدار خود می رسد. در این دوره میزان نیاز میش به انرژی و پروتئین 2/5 تا 3 برابر افزابش می یابد.
بررسی وضعیت تغذیه ایی میش ها
1 – نمره وضعیت بدنی یکی از شاخص هایی است که پرورش دهنده می تواند به واسطه آن وضعیت تغذیه ایی دامها ی خود را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد.
2 – دراین شاخص امتیازات 1 تا 5 برای هر دام در نظر گرفته می شود که در این روش نمره 1 مربوط به میشی با بدن لاغر است ولی در مقابل به میشی با بدن چاق و فربه امتیاز 5 اختصاص می یابد.
3 – بهترین نمره وضعیت بدنی برای میش ها 3 تا 3/5 می باشد. در میش هایی با وضعیت بدنی معتدل و میانه نرخ دوقلو زایی افزایش می یابد. همچنین در این دسته از میش ها مشکلات مربوط به جنین و معضلات مربوط به زایمان کاهش می یابد.
4 – برای تعیین نمره وضعیت بدنی بایستی انتهای ستون مهره بین آخرین مهره و ران لمس شود. در میش هایی با وضعیت بدنی میانه می توان بوسیله کف دست و انگشتان ستون فقرات و دنده های کوچک را احساس نمود.
فلاشینگ
1 – در طی دوره فلاشینگ می توان میش ها را در زمان قبل از فصل جفتگیری و برای مدت کوتاه ( 10 تا 14 روز) با استفاده از جیره های حاوی مقادیر زیادی از انرژی تغذیه نمود.
2 – در این دوره در اثر استفاده از خوراک مکمل در تغذیه میش هایی با نمره وضعیت بدنی میانه ( 2 تا 2/5) نرخ دوقلو زایی افزایش می یابد . همچنین در این دوره روند زنده مانی و ادامه حیات تخمک بهبود می یابد.
3 – استفاده از روش فلاشینگ در تغذیه میش هایی با نمره وضعیت بدنی مطلوب تاثیر خاصی را از خود نشان نداده است.
4 – استفاده از روش فلاشینگ را نبایستی پس از جفتگیری ادامه داد. زیرا استفاده از جیره های مربوط به این دوره در اوایل دوره آبستنی به طور نامطلوبی بر روی جنین تاثیر می گذارد و منجر به کاهش آبستنی و نرخ دو قلوزایی در میش ها می گردد.
چکیده
گوسفندان دامهای هستند که از نقطه نظر تولید مثلی بسیار پربار می باشند، و در هنگام باروری از انعطاف پذیری بالایی برخوردار هستند. اما به منظور دست یابی به حداکثر توانایی تولید مثلی بایستی آنها را در دوره های مهم و حساس به طور مطلوبی تغذیه نمود. صد روز آخر رشد و توسعه جنین و صد روز اول زندگی و 6 ماه قبل از فصل جفتگیری و اواخر دوره آبستنی از جمله مقاطع زمانی حساس و مهم در تغذیه گوسفندان به شمار می آیند.
همچنین میش ها با استناد به شاخص نمره وضعیت بدنی نبایستی زیاد لاغر یا چاق و فربه باشند. در هنگامی که میش ها با یک وضعیت بدنی نامطلوب به دوره جفتگیری وارد می شوند می توان با استفاده از روش فلاشینگ برای مدت ده تا چهارده روز قبل از جفتگیری وضعیت باروری و روند تکثیر و تولید مثل آنها را بهبود بخشید.
منبع:
تغذیه میش ها
Fernandez, D. Feeding ewes to maximize reproductive success. University of Arkansas.
مترجم:
تیم تولید محتوای رسانه پیک دامپرور
* استفاده از این مطلب با ذکر نام منبع و مترجم بلامانع است.
اگر تمایل دارین شماره جدید مجله برایتان ایمیل شود اشتراک نسخه دیجیتال پیک دامپرور را فعال نمائید.
همچنین شما میتوانید ویدئوهای جذاب را در پیج اینستاگرام پیک دامپرور دنبال نمائید.
