کیفیت بستر جوجه های گوشتی

مقدمه

کیفیت و عملکرد جوجه ها و تامین خوراک و آب از جمله مسائلی هستند که پرورش دهندگان با آن مواجه می شوند. اما در این میان کیفیت بستر به میزان زیادی مورد تاکید و توجه قرار می گیرد. از آنجایی که تمامی جوجه ها با بستر در حال تماس هستند بنابراین توجه به این عامل امری اجتناب ناپذیر می باشد. وضعیت بستر به میزان قابل توجهی بر کارایی و عملکرد جوجه ها و منفعت پرورش دهندگان تاثیر می گذارد. بستر را می توان تحت عنوان مواد تشکیل دهنده بستر , فضولات و مواد دفعی , پر , آب و مواد خوراکی تعریف نمود.

منابع مورد استفاده به عنوان بستر

مواد مورد استفاده در بستر عملکردهای مهم و پراهمیتی را ارائه می دهند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود :

بستر می تواند رطوبت اضافی ناشی از مدفوع و فضولات طیور و آبخوری ها را جذب نماید و بواسطه افزایش سطح کف جایگاه میزان خشکی را افزایش دهد.
مواد دفعی را به صورت رقیق در می آورد و از تماس جوجه ها و مدوفع می کاهد
جوجه ها را در برابر اثرات ناشی از دمای کم کف جایگاه مصون نگه می دارد و به عنوان یک متکا بین جوجه و کف جایگاه عمل می نماید.

قدرت جذب مطلوب و کارآمد , سبکی وزن , ارزان قیمت بودن و عدم سمیت از جمله مهمترین خصوصیات یک ماده مطلوب برای بستر به شمار می آید. این دسته از مواد به طور مطلوبی رطوبت را جذب می نمایند و کیفیت مطلوبی را از نقطه نظر کاهش جمع شدگی آن ارائه می دهند. در حقیقت مواد مورد استفاده در بستر را بایستی بتوان پس از استفاده از سالن مرغداری به عنوان یک کود و تقویت کننده خاک مورد مصرف قرار داد. محصولات بسیاری را می توان به عنوان یک ماده مطلوب برای بستر مورد استفاده قرار داد.

کفیت و کمیت مواد بستر می تواند براساس یک ناحیه تغییر نماید. استفاده از محصولات فرعی صنایع دیگر به عنوان بستر یکی از جمله مواردی است که اخیرا به میزان زیادی مورد توجه قرار گرفته شده است. تلاش هایی برای استفاده از این دسته از مواد تولید شده بوسیله مراکز بازیافت محلی و رشد و توسعه سطح فروش یک محصول جدید به مرحله اجرا در آمده است. تراشه های درخت کاج و خاک اره خشن چوب درخت کاج از جمله مهمترین مواد بستر در ابالت جورجیای آمریکا به شمار می آیند. با این حال دست یابی به این دو ماده به دلیل افزایش میزان تکرار کمبود های دوره ایی و ازدیاد هزینه ها امری سخت و دشوار می باشد. در هنگامی افزایش میزان تامین و قیمت به عنوان یک عامل محدود کننده عمل می نمایند در این حالت بایستی برای تهیه بستر از مواد دیگر استفاده نمود.

در هنگام بررسی و ارزیابی منابع دیگر بایستی به موارد احتیاز توجه نمود. این دسته از مواد را می توان براساس توانایی و کارآمدی , کاهش رتبه و توانایی آنها برای تولید پسماند مورد بررسی و ارزیابی قرار داد. توانایی آنها از نقطه نظر تولید پسماند یکی از جمله موارد مهم و اساسی به شمار می آید. در صورتی که در ساختار مواد مورد استفاده در بستر مواد شیمیایی موجود باشد در این حالت این احتمال وجود دارد که این مواد به صورت پسماند در بافت های بدن جوجه یافت شوند.

کیفیت بستر و کارایی

جوجه های گوشتی در محیط های نامطلوب نمی توانند پتانسیل ژنتیکی خود را نمایان سازند. کیفیت محیط داخلی جایگاه به میزان زیادی با کیفیت بستر وابستگی دارد. بستر زمینه محیط مطلوبی را برای تولید مثل باکتری ها و تولید آمونیاک فراهم می آورد. مدفوع و رطوبت از جمله عوامل موثر بر وضعیت بستر به شمار می آیند. مدفوع و فضولات یکی از جمله مواردی است که تحت کنترل پرورش دهنده قرار نمی گیرد. ولی آنها بایستی میزان رطوبت موجود در بستر را کنترل نمایند.

افزایش میزان رطوبت منجر به بروز مواردی از قبیل تاول های سینه ایی , برجستگی های پوستی , ابتلا به جرب ,کبودی می گردد. همگام با افزایش میزان رطوبت در بستر بر میزان تولید مثل عوامل باکتریایی بیماری زا و قارچ ها افزوده می شود. این حالت منجر به انتشار آمونباک می گردد که این امریکی از عوامل موثر بر کارایی به شمار می آید و امروزه به عنوان یکی از عوامل محیطی موثر بر چرخه تولید جوجه گوشتی مورد توجه قرار می گیرد. کنترل و نظارت رطوبت بستر یکی از گامه های مهم در جلوگیری و ممانعت از بروز مشکلات ناشی از آمونیاک به شمار می آید. بسیاری از تولید کنندگان اثرات نامطلوب آمونیاک را نادیده می گیرند.

جوجه ها نیز در برابر آمونیام حساسیت از خود نشان می دهند. در صورتی که آنها برای مدت طولانی در محیط حاوی مقادیر زیادی از آمونیاک قرار گیرند ( 50 تا 100ppm) این امر منجر به بروز عوارضی از قبیل التهاب قرنیه ( نابینایی ) در آنها می گردد. در صورتی که غلظت آمونباک منجر به بروز نابینایی در جوجه ها گردد این حالت به شدت بر روند تولید تاثیر می گذارد. در صورتی که مقدار آمونیاک موجود در محیط فقط در حدود 25ppm باشد این حالت منجر به بروز عوارضی از قبیل کاهش رشد و افزایش بازدهی خوراک در جوجه ها می گردد. در حقیقت افزایش میزان وقوع تورم کیسه های هوایی و کاهش تنفس , عفونت های ویروسی با عواملی از قبیل غلظت آمونباک در حد مذکور مرتبط می باشد.

استفاده از بستر خشک و دارای حالت گردی نیز مشکلاتی را ایجاد می نماید که از آن جمله می توان به مواردی از قبیل از دست دادن آب بدن , ابتلا به بیماری های تنفسی اشاره نمود. رطوبت بستر بایستی در حدود 20 تا 25 درصد باشد.

فشار دادن بستر با دست یک راهکار مطلوب برای تعیین مقدار رطوبت بستر به شمار می آید . در صورتی که پس از فشار دادن مواد موجود در بستر به صورت محکم به یکدیگر بچسبند و شکل گلوله مانند خود را حفظ نمایند این حالت نمایان گر رطوبت بالا در بستر می یاشد. اما در صورتی که به طور اندکی بچسبند این امر نشان دهنده رطوبت مطلوب می باشد. و این در حالی است که عدم چسبندگی نشان دهنده خشکی در آن است.

بستر پس از گذست مدت زمانی به یک محل مناسب برای تجمع عوامل بیماری تبدیل می گردد که این امر بر میزان کارایی جوجه ها تاثیر می گذارد. افزایش میزان رطوبت , دما و PH بالا از جمله عوامل موثر بر روند تولید مثل عوامل بیماری زا در بستر به شمار می آیند. در هنگام استفاده از بستر آلوده جوجه ها به عوارضی از قبیل آنفولانزای طیور, لارنگوتراکییت , التهابات پوستی وسیع , گامبرو , ریو ویروس , برونشیت و بوتولیسم مبتلا می گردند. علاوه بر این آنها ممکن است به بیماریهای دیگر همانند موکوسیس یا مایکوتوکسیس ( بیماری قارچی ) مبتلا شوند. نتایج ناشی از مطالعات حاکی از آن است که استفاده از این دسته بسترها و یا استفاده از یک بستر از قبل مصرف شده منجر به بروز مرگ و میر در گله می گردد.

در اثر استفاده مجدد از یک بستر جوجه ها به بیماری های انگلب همانند کرمهای حلقوی , کرمهای نواری شکل و کوکسیدیا مبتلا می شوند. استفاده از یک بستر مرطوب بواسطه ایجاد یک محیط مطلوب برای اووسیت ها و روند تبدیل آنها به هاگ و سپس افزایش میزان چالش ها برای جوجه ها منجر به ابتلای آنها به بیماری کوکسیدوز می گردد.

برخی از نکات کلیدی و مهم در مورد مدیریت بستر

1 – آماده سازی جایگاه به منظور خروج آمونیاک موجود در بستر با هدف کاهش مقدار متصاعد شدن آن در طی دوره پرورش امری لازم و ضروری به شمار می آید. حرارت دادن و تهویه آن 24 تا 48 ساعت قبل از استقرار جوجه ها در جایگاه یکی از اقدامات مطلوب در این زمینه به شمار می آید.

2 – در هنگام افزایش مقدار آمونیاک ازدیاد تهویه در طی اولین هفته های رشد امری لازم به شمار می آید. این اقدام را بایستی دست کم 1 دقیقه با استفاده از درجه 5 موجود بر روی تایمر آغاز شود و پس از آن درصورت نیاز از مقدار این نسبت کاسته شود.

3 – برای خروج هوای موجود در جایگاه از گردش فن استفاده شود. استفاده از این فن ها بواسطه خروج هوای گرم از سقف و کف جایگاه ( که منجر به حفظ رطوبت می شوند) منجر به خشکی بستر می گردد.

4 – در هنگام استفاده از تهویه با نیروی فشار منفی در جایگاه برای ورود هوای تازه به درون جایگاه بایستی از دریچه های ورودی هوا استفاده شود. در هنگام استفاده از فن ها فشار استاتیک آب بایستی در حد 0/00127 تا 0/00254 متر باشد در این حالت سرعت جریان هوا در خلال دریچه های ورودی در دامنه 182/88 تا 365/76 متر به ازای هر دقیقه باقی می ماند . این امر در هنگام ورود هوا و ایجاد یک هوای مطلوب در جایگاه از ورود هوای سرد به درون آن جلوگیری می نماید

5 – افزایش حرارت جایگاه و تسریع در روند خروج رطوبت یکی دیگر از اقدامات مطلوب در این زمینه به شمار می آید. همگام با افزایش درجه حرارت هوا به توانایی آن برای کاهش رطوبت افزوده می شود. ترکیب حرارت و تهویه منجر به خروج مقادیر قابل توجهی از رطوبت از جایگاه می گردد.

6 – بررسی و نظارت بر سیستم تامین آب در جایگاه و ممانعت از نشت آب و در نتیجه افزایش مقدار رطوبت جایگاه از اهمیت زیادی برخوردار است. در این حالت بایستی همگام با رشد جوجه ها و به منظور ممانعت از اتلاف آب در دورن جایگاه ارتفاع آبخوری و فشار آن را تنظیم نمود.

7 – در صورتی که در جایگاه نشت آب و همچنین رشد و توسعه نقاط مرطوب مشاهده شود در این حالت بایستی به سرعت بستر خیس و مرطوب را از جایگاه خارج نمود و یک بستر تمیز و خشک را جایگزین کرد.

8 – نواله ها و پسماند ها را بایستی با استفاده از یک دستگاه از بین جوجه های موجود در گله خارج نمود ( در این حالت استفاده از دستگاه های مبتنی بر چرخش توصیه نمی گردد).خروج نواله یا پسماندها و مواد دفعی مستلزم ایجاد رطوبت بسیاز زیادی می باشد حضور این دسته از مواد در جایگاه منجر به افزایش روند آزاد سازی آمونیاک از بستر در هنگام رشد و پرورش جوجه های بعدی می گردد. در بسیاری از مواقع استفاده از دستگاه های مبتنی بر خروج نواله ها از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نمی باشد. با این حال بسیاری از پرورش دهندگان می توانند به طور مشترک از این دستگاه استفاده نمایند و از این طریق هزینه ها به میزان قابل معقولی کاهش دهند. در این حالت بایستی دستگاه را در هنگام ورود به مرغداری به طور کامل ضدعفونی نمود.

9 – از خروج کامل رطوبت از جایگاه اطمینان حاصل شود.در این حالت بایستی زه کشی موجود در اطراف جایگاه با هدف اطمینان از انحراف آب و عدم ایجاد نشت در زیر صفحات مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.

اصلاح بستر

همگام با افزایش میزان استفاده از روش مصرف بستر قبلی همراه با بستر جدید تلاش های قابل توجهی در زمینه کنترل مقدار آمونیاک دردرون جایگاه به مرحله اجرا در آمده است. روش ها و توصیه های شیمیایی و بیولوژیکی زیادی با هدف کمک و مساعدت در زمینه تولید آمونیاک ناشی از روش مصرف بستر قدیمی همراه با بستر جدید رشد و توسعه یافته اند هدف اصلی این دسته از محصولات کاهش میزان آمونباک ناشی از بستر می باشد. با استفاده از این محصولات می توان کیفیت بستر موجود در جایگاه ومیزان استفادده از آن به عنوان کود را افزایش داد. این دسته از محصولات مورد استفاده در فرآوری به سه دسته تقسیم می شوند :

1) عوامل اسیدی که منجر به کاهش PH بستر می شوند و از فعالیت باکتریهای موثر در امر تبدیل نیتروژن مدفوع به آمونیاک جلوگیری می کنند.

2) محصولات حاوی خاک رس که بو را جذب می نمایند و بواسطه جذب رطوبت از آزاد سازی آمونیاک جلوگیری می نمایند.

3) محصولاتی که تنها بواسطه ممانعت از رشد و نمو میکروبی و تولید انزیم در خالا خروج رقابتی و ممانعت از عملکرد آنزیم به فعالیت می پردازند.

جمع آوری بستر , میزان زطوبت بستر , برنامه های دمایی در طی دوره پرورش و چالش ناشی از بیماری از جمله متغیرهای موثر بر انتخاب مواد و کارایی آن و همچنین برگشت سرمایه به شمار می آیند. آن دسته از محصولاتی که بواسطه واکنش های شیمیایی PH بستر را کاهش می دهند به طور موثر و کارآمدی عمل می نمایند. آن دسته از محصولاتی که مسئولیت ایجاد بی ثباتی در آمونیاک را بر عهده دارند بواشطه کاهش PH محیط نامساعدی را برای رشد و نمو باکتریها فراهم می آورند.

در این حالت بایستی به مواردی از قبیل استفاده کارامد و به موقع , رطوبت مطلوب برای فعالیت محصول و تهویه مناسب توجه نمود. ناتوانی در تامین این شرایط منجر به عملکرد نامطولب و بروز مشکلاتی برای جوجه ها و نیروی کار می گردد. در هنگام استفاده از مواد و محصولات موثر در عمکلرد بستر که به طور موثر در کنترل مقدار امونیاک عمل کرده اند استفاده از آنها در مقادیر مختلف با موفقیت همراه بوده است.

بسیاری از شرکت ها فعال در امر پرورش طیور و تولید کنندگان جوجه های گوشتی به دنبال دسترسی و هزینه تامین تراشه چوب کاج و خاک اره آن و همچنین دشواری نظارت بر بستر و خروج کامل بستر استفاده شده اقداماتی همانند استفاده از بستر برای یک یا چند دوره را مورد تایید قرار داده اند. این اقدام به یک استاندارد کلی در صنعت پرورش طیور تبدیل شده است.

برطرف نمودن نواله ها و پسماندهای موجود در بستر جایگاه و استفاده از حرارت و تهویه جایگاه قبل از ورود هر گله یک اقدام موثر برای پاکسازی جایگاه از آمونیاک به شمار می آید.نتایج مطالعات مززعه ایی حاکی از آن است که بواسطه خروج بستر درطی پرورش چندین گله و استفاده از بستر قدیمی همراه با لایه نازکی از بستر جدید در میان گله می توان به کارایی مطلوبی دست یافت. در هنگامی که بستر قدیمی به عنوان یک منبع برای رشد و نمو باکتری ها عمل می نماید که بواسطه محرومیت رقابتی برای سرکوب عوامل بیماری زا عمل می نماید این امر منجر به تسریع روند دست یابی به کارایی مطلوب می گردد.

علاوه براین در اثر استفاده از بستر قدیمی بستر جایگاه گرمتر نگه داشته می شود. برخی از پرورش دهندگان اقداماتی همانند استفاده از بستر قدیمی در میان دوره های پرورش گله جوجه های گوشتی را به مرحله اجرا در نمی آورند و آنها به این مطلب پی برند که عملکرد جوجه های گوشتی در هنگام استفاده از بسترهای استفاده شده و یا استفاده از بستر استفاده شده همراه با بستر جدید یکسان می باشد. با استفاده از تجهیزات می توان اقداماتی همانند عملکردهای لازم بر روی بستر , حمل نواله ها یا پسماندها و مخلوط نمودن بستر و همچنین استفاده از بستر قدیمی همراه با بستر جدید را به مرحله اجرا در آورد. اجرای برخی از اقدامات همانند استفاده از بستر قدیمی همراه با بستر جدید خود می توان یک چالش مدیریتی قابل توجهی را برای پرورش دهندگان ایجاد نماید.

احتمال بروز مشکلات مربوط به آمونباک , ابتلا به بیماری در هنگام رشد و پرورش گله جدید بر روی بستر افزایش می یابد و این امر چالش مربوط به حفظ و نگهداری وضعیت موجود در جایگاه را تشدید می نماید. با استفاده از روش مبتنی بر استفاده از آبخوری های چکه ایی و همچنین کاهش میزان رطوبت بستر می توان مجددا از بستر استفاده نمود.

منبع:

کیفیت بستر جوجه های گوشتی

Ritz , c. Litter quality and broiler performance .university of Georgia (2017)

مترجم:
تیم تولید محتوای رسانه پیک دامپرور

* استفاده از این مطلب با ذکر نام منبع و مترجم بلامانع است.

اگر تمایل دارین شماره جدید مجله برایتان ایمیل شود اشتراک نسخه دیجیتال پیک دامپرور را فعال نمائید.

همچنین شما میتوانید ویدئوهای جذاب را در پیج اینستاگرام پیک دامپرور دنبال نمائید.